Journal Protoporos
[el] Τευχη Πρωτοπορου / [fr] Numeros de Protoporos / [en] Protoporos issues
[el] Ιστορικό της Εφημερίδας «Πρωτοπόρος» και του Ελληνικού Διαπολιτισμικού Κέντρου Βρυξελλών
Η εφημερίδα «Πρωτοπόρος» ιδρύθηκε το 1959, ως αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας μελών του Χριστιανικού Συνδικάτου Βελγίου (CSC-ACV) και της δημιουργίας του Ελληνικού Συνδικαλιστικού Τμήματος της CSC-ACV, με επικεφαλής τον Γιάννη Γιαννερίδη. Η ανάγκη αυτή ήταν επιτακτική, καθώς από το 1954 είχε ξεκινήσει η μαζική εγκατάσταση Ελλήνων στο Βέλγιο, με κρατική ενθάρρυνση και κάλυψη των εξόδων μετακίνησης. Στόχος της έκδοσης ήταν η ενημέρωση των Ελλήνων μεταναστών, κυρίως ανθρακωρύχων και των οικογενειών τους, για τα εργασιακά και κοινωνικά τους δικαιώματα, αλλά και να έχουν επαφή με τους υπόλοιπους συμπατριώτες και την ίδια στιγμή να διατηρούν και την επαφή τους με την Ελλάδα.
Από την «Εφημεριδούλα μας» στον «Πρωτοπόρο»
Η εφημερίδα ξεκίνησε το 1959 με τον τίτλο «Η Εφημεριδούλα μας», ενώ το 1960 μετονομάστηκε σε «Πρωτοπόρος», όνομα που καθιερώθηκε και αγκαλιάστηκε από την ελληνική παροικία. Πολύ σύντομα απέκτησε ενεργό ρόλο στην ενημέρωση και την κοινωνική συνοχή των μεταναστών, καθώς οι Έλληνες εργάτες επεκτείνονταν από τα ανθρακωρυχεία σε άλλους τομείς της βελγικής οικονομίας, όπως οι οικοδομές και το εμπόριο.
Συνδικαλιστική δράση και κοινωνική υποστήριξη
Γύρω από τον «Πρωτοπόρο» αναπτύχθηκε ένα ευρύτερο δίκτυο συνδικαλιστικής οργάνωσης, με τη δημιουργία τοπικών ομάδων Ελλήνων εργαζομένων σε διάφορες περιοχές. Οι προτεραιότητες του τμήματος περιλάμβαναν τη διεκδίκηση δικαιωμάτων, όπως οικογενειακά επιδόματα, ασφάλιση, αναπηρία, και ανεργία. Με τη σταδιακή μετακίνηση των πρώην ανθρακωρύχων στις Βρυξέλλες και την παράλληλη άφιξη νέων μεταναστών, δημιουργήθηκαν νέες ανάγκες για στέγαση πολιτιστικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων.
Το Ελληνικό Κέντρο: Σημείο αναφοράς της παροικίας
Το 1967 δημιουργήθηκε το Ελληνικό Κέντρο Βρυξελλών, σε χώρο που παραχωρήθηκε από τη Συνδικαλιστική Ομοσπονδία CSC-ACV. Εκεί στεγάστηκαν η Βιβλιοθήκη Ελλήνων Μεταναστών και το Εργατικό Σχολείο, που προσέφερε γαλλική γλώσσα και σεμινάρια κοινωνικής ασφάλισης. Αντίστοιχη δράση αναπτύχθηκε και στη Λιέγη, όπου το Ελληνικό Κέντρο Λιέγης λειτούργησε από το 1973 και εξελίχθηκε σε δυναμικό διαπολιτισμικό κόμβο.
Νέα γενιά, νέες προτεραιότητες
Το 1980, ο Γιάννης Γιαννερίδης ανέλαβε καθήκοντα στην Παγκόσμια Συνομοσπονδία Εργασίας και τη θέση του στην ηγεσία του ελληνικού τμήματος και του «Πρωτοπόρου» ανέλαβε ο Σάκης Δημητρακόπουλος. Ο νέος επικεφαλής συνέχισε το έργο με έμφαση στην επιμόρφωση, την ενημέρωση, και την ενίσχυση της παρουσίας της ελληνικής παροικίας στον συνδικαλιστικό χώρο του Βελγίου.
Από ενημερωτικό δελτίο σε εργαλείο πολιτιστικής καταγραφής
Με το πέρασμα των χρόνων, ο «Πρωτοπόρος» εμπλούτισε τη θεματολογία του: από τεχνικά θέματα και πληροφορίες κοινωνικής ασφάλισης, σε ιστορικά άρθρα, αφιερώματα, και ρεπορτάζ για εκδηλώσεις ελληνικών φορέων στο Βέλγιο και παγκόσμια γεγονότα. Παράλληλα με την ηλεκτρονική του μορφή, συνεχίζει να εκδίδεται σε έντυπη μορφή, ώστε να καταχωρίζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Βελγίου – διασφαλίζοντας ότι η ιστορία του Ελληνισμού στο Βέλγιο θα παραμείνει ζωντανή και διαθέσιμη για τις επόμενες γενιές.
Η παρακαταθήκη και η συνέχεια
Από το 2000, το Ελληνικό και Διαπολιτιστικό Κέντρο Βρυξελλών ανέλαβε τη σελιδοποίηση και εκτύπωση της εφημερίδας. Το αρχείο του «Πρωτοπόρου», ιδίως μετά το 1980, είναι πλήρες και ανεκτίμητο. Σε κάθε φύλλο, σε κάθε σελίδα, αποτυπώνεται η φωνή αυτών που αγωνίστηκαν για καλύτερη ζωή, αξιοπρέπεια και συλλογική πρόοδο.
Ο «Πρωτοπόρος» σήμερα
Ο «Πρωτοπόρος» παραμένει παράθυρο στο παρελθόν και οδηγός για το μέλλον, υπενθυμίζοντας πως η συλλογική μνήμη αποτελεί τη βάση κάθε ζωντανού κοινωνικού συνόλου. Παρά τις προκλήσεις, συνεχίζει να εξελίσσεται, να εμπνέει και να στηρίζει τους Έλληνες του Βελγίου.
[fr] Historique du journal « Protopos » et du Centre interculturel grec de Bruxelles
Le journal « Protopoulos » a été fondé en 1959, à l'initiative des membres du Syndicat chrétien de Belgique (CSC-ACV) et de la création de la section syndicale grecque du CSC-ACV, dirigée par Yannis Gianneridis.
Cette initiative répondait à un besoin urgent, car depuis 1954, les Grecs avaient commencé à s'installer en masse en Belgique, avec l'encouragement de l'État et la prise en charge de leurs frais de déménagement.
L'objectif de cette publication était d'informer les immigrants grecs, principalement les mineurs et leurs familles, sur leurs droits sociaux et professionnels, mais aussi de leur permettre d'entrer en contact avec leurs compatriotes tout en conservant le lien avec la Grèce.
De « Efimeridoula mas » à « Protoporos »
Le journal a été lancé en 1959 sous le titre « Η Εφημεριδούλα μας » (Notre petit journal), puis rebaptisé « Πρωτοπόρος » (Le Pionnier) en 1960, nom qui s'est imposé et a été adopté par la communauté grecque. Il a très vite joué un rôle actif dans l'information et la cohésion sociale des immigrants, à mesure que les travailleurs grecs s'étendaient des mines de charbon à d'autres secteurs de l'économie belge, tels que la construction et le commerce.
Action syndicale et soutien social
Un réseau syndical plus large s'est développé autour de « Protoporos », avec la création de groupes locaux de travailleurs grecs dans différentes régions. Les priorités du département comprenaient la revendication de droits tels que les allocations familiales, l'assurance, l'invalidité et le chômage.
Avec le déplacement progressif des anciens mineurs à Bruxelles et l'arrivée parallèle de nouveaux immigrants, de nouveaux besoins en matière de logement et d'activités culturelles et sociales ont vu le jour.
Le Centre hellénique : point de référence de la communauté
En 1967, le Centre hellénique de Bruxelles a été créé dans un local mis à disposition par la Confédération syndicale CSC-ACV. Il abritait la Bibliothèque des immigrants grecs et l'École ouvrière, qui proposait des cours de français et des séminaires sur la sécurité sociale.
Une action similaire a été développée à Liège, où le Centre hellénique de Liège a fonctionné à partir de 1973 et est devenu un pôle interculturel dynamique.
Nouvelle génération, nouvelles priorités
En 1980, Yannis Gianneridis a pris ses fonctions à la Confédération mondiale du travail et Sakis Dimitrakopoulos a pris sa place à la tête de la section grecque et du « Protoporos ». Le nouveau responsable a poursuivi le travail en mettant l'accent sur la formation, l'information et le renforcement de la présence de la communauté grecque dans le milieu syndical belge.
D'un bulletin d'information à un outil d'enregistrement culturel
Au fil des ans, « Protoporos » a enrichi ses thèmes : des questions techniques et des informations sur la sécurité sociale aux articles historiques, aux dossiers spéciaux et aux reportages sur les événements organisés par des organismes grecs en Belgique et dans le monde.
Parallèlement à sa version électronique, il continue d'être publié sous forme imprimée afin d'être enregistré à la Bibliothèque nationale de Belgique, garantissant ainsi que l'histoire de la communauté grecque en Belgique restera vivante et accessible aux générations futures.
L'héritage et la continuité
Depuis 2000, le Centre hellénique et interculturel de Bruxelles s'est chargé de la mise en page et de l'impression du journal. Les archives du « Protoporos », en particulier après 1980, sont complètes et inestimables. Chaque numéro, chaque page reflète la voix de ceux qui se sont battus pour une vie meilleure, la dignité et le progrès collectif.
Le « Protoporos » aujourd'hui
Le « Protoporos » reste une fenêtre sur le passé et un guide pour l'avenir, rappelant que la mémoire collective est le fondement de toute société vivante. Malgré les défis, il continue d'évoluer, d'inspirer et de soutenir les Grecs de Belgique.
[en] History of the Protopos newspaper and the Greek Intercultural Centre in Brussels
The Protopos newspaper was founded in 1959 on the initiative of members of the Christian Trade Union of Belgium (CSC-ACV) and the creation of the Greek trade union section of the CSC-ACV, led by Yannis Gianneridis.
This initiative responded to an urgent need, as since 1954, Greeks had begun to settle en masse in Belgium, with the encouragement of the state and the coverage of their relocation costs.
The aim of this publication was to inform Greek immigrants, mainly miners and their families, about their social and professional rights, but also to enable them to get in touch with their compatriots while maintaining links with Greece.
From ‘Efimeridoula mas’ to ‘Protoporos’
The newspaper was launched in 1959 under the title ‘Η Εφημεριδούλα μας’ (Our Little Newspaper), then renamed ‘Πρωτοπόρος’ (The Pioneer) in 1960, a name that caught on and was adopted by the Greek community. It quickly played an active role in providing information and promoting social cohesion among immigrants, as Greek workers spread from the coal mines to other sectors of the Belgian economy, such as construction and trade.
Trade union action and social support
A broader trade union network developed around Protoporos, with the creation of local groups of Greek workers in different regions. The department's priorities included demanding rights such as family allowances, insurance, disability and unemployment benefits.
With the gradual displacement of former miners to Brussels and the parallel arrival of new immigrants, new needs arose in terms of housing and cultural and social activities.
The Hellenic Centre: a reference point for the community
In 1967, the Hellenic Centre in Brussels was established in premises provided by the CSC-ACV trade union confederation. It housed the Greek Immigrants' Library and the Workers' School, which offered French language courses and seminars on social security.
A similar initiative was developed in Liège, where the Hellenic Centre of Liège began operating in 1973 and became a dynamic intercultural hub.
New generation, new priorities
In 1980, Yannis Gianneridis took up his post at the World Confederation of Labour and Sakis Dimitrakopoulos took his place at the head of the Greek section and Protoporos. The new manager continued the work, focusing on training, information and strengthening the presence of the Greek community in the Belgian trade union movement.
From a newsletter to a cultural record
Over the years, Protoporos has expanded its range of topics: from technical issues and information on social security to historical articles, special reports and coverage of events organised by Greek organisations in Belgium and around the world.
Alongside its electronic version, it continues to be published in print form so that it can be archived at the National Library of Belgium, ensuring that the history of the Greek community in Belgium remains alive and accessible to future generations.
Legacy and continuity
Since 2000, the Hellenic and Intercultural Centre in Brussels has been responsible for the layout and printing of the newspaper. The archives of Protoporos, particularly after 1980, are comprehensive and invaluable. Each issue, each page reflects the voice of those who fought for a better life, dignity and collective progress.
Protoporos today
Protoporos remains a window on the past and a guide for the future, reminding us that collective memory is the foundation of any living society. Despite the challenges, it continues to evolve, inspire and support Greeks in Belgium.